Maden, ook wel myasis genoemd, komen vaak voor bij het konijn. Het is een ziekte waarbij de maden van vliegen in de vacht en de huid van het konijn komen. Deze maden veroorzaken uitgebreide ontstekingen van de huid en van het onderliggende weefsel. Indien dit niet op tijd opgemerkt en behandeld wordt, kunnen konijnen erg ziek worden en zelfs overlijden aan deze ziekte
Hoe komen maden in de vacht van een konijn?
Maden komen terecht in de vacht van het konijn doordat een vlieg, meestal de blauwgroene bromvlieg of groene vleesvlieg, eitjes in de vacht en huid van het konijn legt. De eitjes worden het liefst in een warme vochtige omgeving gelegd. Uit de eitjes komen na enkele uren tot dagen kleine witte larven, oftewel maden. Ze zien eruit als wormpjes van enkele millimeters tot een centimeter groot. De maden zetten zich vast in de huid en scheiden stoffen af die de huid en het onderhuids weefsel doen afsterven. Het afgestorven, rottende weefsel dient als voedsel voor de maden. De weefselafsterving breidt zich snel uit, ook in de diepte, en het konijn wordt erg ziek. De rottingsgeur trekt ook weer andere vliegen aan en er worden nieuwe eitjes in de wond gelegd.
De vliegen leggen de eitjes op een warme vochtige plek. Als de achterhand van een konijn vies of nat is en daardoor sterk ruikt, vormt dit een extra groot risico op myiasis! De achterhand kan nat zijn door urine, bijvoorbeeld door incontinentie, blaasontsteking of blaasgruis. De achterhand kan ook vies zijn door diarree of ontlasting die in de haren blijft plakken. Veel voorkomende oorzaken zijn: gebitsproblemen, te weinig hooi en teveel krachtvoer of gemengd konijnenvoer (waarvan vaak alleen de lekker stukjes worden gegeten). Ook blindedarmkeutels die niet opgegeten worden blijven aan de achterhand plakken. Dit zijn de eerste keutels die vroeg in de morgen gemaakt worden en deze keutels bevatten belangrijke vitaminen en eiwitten. Het konijn eet ze in de vroege ochtend. Normaal gesproken zien we deze ochtendkeutels dus niet. Kan een konijn deze caecotrofen niet eten, bijvoorbeeld door overgewicht of rugpijn, dan blijven ze plakken in de haren rond de anus (plakpoep).
Hoe verloopt Myasis bij het konijn?
Myiasis treedt op in de warme maanden van het jaar. De eitjes worden voornamelijk gelegd in de streek rondom de anus en liezen. Nadat de vlieg de eitjes heeft gelegd kunnen er al binnen enkele uren maden uit komen! Het speeksel van de larven zorgt voor de weefselafsterving en er ontstaat een ontsteking van de huid en het onderliggend weefsel. Ook dit kan erg snel gaan. De larven eten zich als het waren een weg door de huid naar dieper gelegen weefsels. Dit veroorzaakt veel jeuk en pijn, het konijn kan uitdrogen en in shock raken. Snel ingrijpen is cruciaal, want Myiasis bij het konijn kan al binnen 24 tot 48 uur fataal zijn!
Volgende symptomen kunnen optreden:
- roodheid, zweren, gaatjes en maden in de huid, voornamelijk rondom de anus en in de liesstreek.
- onderhuidse verdikkingen.
- pijn en jeuk.
- sloomheid en verminderde eetlust.
- shock en sterfte.
Hoe moet een konijn met maden behandeld worden?
De ziekte verloopt enorm snel, dus moeten we zo snel mogelijk ingrijpen! Afhankelijk van de ernst geven we een lichte verdoving. De behandeling verloopt als volgt:
- We beginnen met knippen en scheren van de vacht, daarna wassen we de achterhand met warm water met een ontsmettingsmiddel.
- Vervolgens moeten de maden moeten stuk voor stuk verwijderd worden met een pincet.
- We geven goede pijnstilling.
- Antibiotica.
- Medicatie die vliegen doodt.
- Zorg voor een comfortabele warme omgeving, eventueel met kruik of warmtelamp.
- Als het konijn niet zelf eet, zullen we meerder keren per dag voeding toe moeten dienen. Dit kan door middel van zachte voeding, wij gebruiken hiervoor Critical care®.
- Infuus: ter ondersteuning kan een onderhuids vocht infuus gegeven worden.
- Andere medicijnen: medicatie om het maagdarmstelsel te ondersteunen en diarree te beperken, vitamines, wondzalf.
- In het geval van uitdroging of shock zullen we het konijn opnemen, we beschikken over een opname waar intensieve zorg mogelijk is.
Is het mogelijk om maden te voorkomen bij mijn konijn?
Op volgende manieren kunnen we het risico op madenziekte verkleinen:
- Goede hygiëne: de eitjes worden in een warme vochtige omgeving gelegd, een droge schone leefomgeving is dus enorm belangrijk. Daarnaast trekt de geur van mest vliegen aan.
- Horrengaas rond het buitenhok zorgt ervoor dat vliegen niet in het hok kunnen komen.
- Regelmatige controle: vooral in warme periodes (mei tot en met september) is het belangrijk om meerdere malen per dag uw konijn te controleren op wondjes en maden.
- Voorkom en reinig een vieze achterhand. Als uw konijn regelmatig een vieze achterhand heeft is de kans groot dat er een onderliggende probleem aanwezig is. Zorg dat er altijd vers hooi is en geef niet te veel krachtvoer (maximaal 20 gram per kg lichaamsgewicht). Let er op dat het konijn de blinddarmkeutels op eet.
- Speciale anti maden spray.